Συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης για την εγκατάσταση LNG στον Παγασητικό αλλά και τον Θρακικό Πέλαγος, παραχώρησε στο TheNewspaper.gr, ο Καθηγητής Προσομοίωσης και Διαχείρισης Παράκτιων Υδατικών Συστημάτων, Γιώργος Συλαίος.
Ο καθ. κ. Γεώργιος Συλαίος είναι Διευθυντής του Εργαστηρίου Οικολογικής Μηχανικής & Τεχνολογίας του Τμήματος Μηχανικών Περιβάλλοντος του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης. Έχει δημοσιεύσει περισσότερες από 100 επιστημονικές εργασίες σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά και έχει συντονίσει σε 38 Ευρωπαϊκά και Εθνικά ερευνητικά έργα. Συμμετείχε στην Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων του Ο.Η.Ε. για την αποτίμηση της περιβαλλοντικής κατάστασης του Παγκόσμιου Ωκεανού και στην επιτροπή Οικοϋδρολογίας της Unesco.
Ο κ. Συλαίος αναφέρθηκε στις περιβαλλοντικές επιπτώσεις που θα υπάρξουν από τις εγκαταστάσεις LNG στον Παγασητικό και το Θρακικό Πέλαγος αλλά και τις σημαντικές διαφορές μεταξύ των δύο, τονίζοντας μεταξύ άλλων: «O Παγασητικός είναι μία πολύ κλειστή θάλασσα και οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις στην περίπτωση αυτή πιθανώς να μεγεθυνθούν. Παράλληλα, η είσοδος του Παγασητικού Κόλπου είναι ιδιαίτερα στενή για να είναι ασφαλής η κίνηση των τάνκερ κρυογονικών δεξαμενών με ένα ιδιαίτερα επικίνδυνο φορτίο, όπως το LNG».
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ/ΘΟΔΩΡΗΣ ΣΤΑΜΟΥΛΗΣ
Υπάρχουν ανησυχίες για μόλυνση της θαλάσσιας περιοχής του Θρακικού Πελάγους από την εγκατάσταση μονάδας LNG;
Οι κύριες περιβαλλοντικές επιπτώσεις από την εγκατάσταση πλωτής μονάδας αποθήκευσης και αεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου (FSRU) σχετίζονται με τις επιπτώσεις στο περιβάλλον κατά την φάση κατασκευής, τις επιπτώσεις κατά την φάση λειτουργίας της μονάδας και τις επιπτώσεις σε περίπτωση ατυχήματος (ανθρώπινου λάθους, φυσική ή τεχνολογική καταστροφή). Στην φάση κατασκευής οι κύριες επιπτώσεις αφορούν τον θαλάσσιο πυθμένα της περιοχής εγκατάστασης και τις αρνητικές επιπτώσεις που θα προκληθούν στους οικότοπους πυθμένα και στους φυτικούς και ζωϊκούς υποθαλάσσιους οργανισμούς στην περιοχή αγκύρωσης του πλοίου μεταφόρτωσης και στη ζώνη διέλευσης του υποθαλάσσιου αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου έως τις χερσαίες εγκαταστάσεις. Στην περίπτωση της Αλεξανδρούπολης ο αγωγός έχει συνολικό μήκος 24 χλμ, κινούμενος σχεδόν παράλληλα με την ακτογραμμή ως τα ανατολικά του Λιμένα Αλεξανδρούπολης και κατόπιν κάθετα σε αυτήν ως την περιοχή Απαλού. Ο αγωγός τοποθετείται σε επιχωμένο όρυγμα και υπάρχει σημαντική πιθανότητα να επηρεάσει την υποθαλάσσια ζωή στην ευρύτερη περιοχή.
Ο υποθαλάσσιος θόρυβος και η αυξημένη θολερότητα είναι επίσης σημαντικές οχλήσεις για το θαλάσσιο περιβάλλον κατά την φάση κατασκευής. Ωστόσο, οι πιο σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον παράγονται κατά την φάση λειτουργίας της μονάδας, ειδικά λόγω της υβριδικής διαδικασίας αεριοποίησης που έχει επιλεγεί. Αυτό σημαίνει ότι μέρος του υγροποιημένου φυσικού αερίου θα αεριοποιείται μέσω κλειστού συστήματος, δηλ. μέσω καύσης φυσικού αερίου και χωρίς σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις, ενώ οι μεγαλύτερες ποσότητες θα αεριοποιούνται μέσω ανοικτού συστήματος, δηλ. με την αναρρόφηση, ψύξη και απόρριψη θαλασσινού νερού. Η αναρρόφηση τεράστιων ποσοτήτων θαλασσινού νερού την ημέρα και η χρήση υποχλωριώδους νατρίου και άλλων χημικών πρόσθετων για τον περιορισμό του bio-fouling των αγωγών του συστήματος θα προκαλέσει ρύπανση της θάλασσας στην περιοχή και αποτελεί την σημαντικότερη περιβαλλοντική επίπτωση. Η χρήση χλωρίου ως απολυμαντικού του θαλασσινού νερού σε περιοχές πλούσιες σε οργανικό υλικό, όπως η υφαλοκρηπίδα του Θρακικού Πελάγους αναμένεται να οδηγήσει στην παραγωγή οργανοχλωριωμένων ενώσεων, τοξικών ακόμη και σε χαμηλές συγκεντρώσεις. Οι ρύποι αυτοί δεν υπήρχαν στην περιοχή πριν την λειτουργία της συγκεκριμένης εγκατάστασης. Παράλληλα, η λειτουργία του συστήματος, και ειδικά της μονάδας αεριοποίησης ανοικτού κυκλώματος θα απορρίπτει πολύ μεγάλες ποσότητες ψυχρού νερού, το οποίο λόγω της υψηλής του πυκνότητας θα επηρεάσει τα οικοσυστήματα πυθμένα της ευρύτερης περιοχής, πιθανώς αλλάζοντας την αφθονία και την σύνθεσή τους.
Είναι επικίνδυνη για το περιβάλλον η εγκατάσταση LNG στον Παγασητικό;
Θεωρώ ότι οι παραπάνω περιβαλλοντικές επιπτώσεις θα υπάρξουν και στην περίπτωση χωροθέτησης, εγκατάστασης και λειτουργίας ενός αντίστοιχου συστήματος αποθήκευσης και αεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου στον Παγασητικό Κόλπο. Ωστόσο, σε αντίθεση με το Θρακικό Πέλαγος, ο Παγασητικός είναι μία πολύ κλειστή θάλασσα και οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις στην περίπτωση αυτή πιθανώς να μεγεθυνθούν. Παράλληλα, η είσοδος του Παγασητικού Κόλπου είναι ιδιαίτερα στενή για να είναι ασφαλής η κίνηση των τάνκερ κρυογονικών δεξαμενών με ένα ιδιαίτερα επικίνδυνο φορτίο, όπως το LNG.
Στην Αλεξανδρούπολη το LNG εγκαταστάθηκε αρκετά μακριά από την πόλη. Μπορεί να γίνει κάτι παρόμοιο και στον Βόλο; Ποιο είναι το ελάχιστο επιτρεπτό όριο χωροθέτησης μίας τέτοιας εγκατάστασης από κατοικημένη περιοχή;
Στο Θρακικό Πέλαγος η πλωτή εγκατάσταση αποθήκευσης και αεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου έγινε σε απόσταση 10 χλμ από την κοντινότερη ακτή, σε ένα βάθος περίπου 42 μ.. Η χωροθέτηση τέτοιων εγκαταστάσεων απαιτεί την συνδυασμένη θεώρηση πλήθους παραγόντων, όπως οι γεωγραφικοί παράγοντες, οι κλιματικοί παράγοντες, οι ωκεανογραφικές συνθήκες, η διαθεσιμότητα του δικτύου φυσικού αερίου, οι συνθήκες της διεθνούς αγοράς, κλπ. Η ασφαλής χωροθέτηση και λειτουργία των εγκαταστάσεων αυτών διέπεται από τη νομοθεσία της ΕΕ (Οδηγία 96/82/ΕΚ), η οποία τις ορίζει ως εγκαταστάσεις υψηλής επικινδυνότητας λόγω κινδύνων που προκύπτουν σε περίπτωση διαρροής. Με βάση την προηγούμενη εμπειρία από την μονάδα της Ρεβυθούσας, οι ατμοί LNG θα μπορούσαν να είναι επικίνδυνοι σε ακτίνα περίπου 5000 m. Σε αυτή την ανάλυση, η ασφαλής απόσταση του τερματικού σταθμού LNG από συνεκτικές οικιστικές περιοχές με πληθυσμό άνω των 1000 ατόμων προσδιορίζεται σε 5 χλμ, δημιουργώντας μια αποκλειστική ζώνη γύρω τους. Ομοίως, οι εγκαταστάσεις αυτές θα πρέπει να λειτουργούν σε απόσταση 3 χλμ από οδικά δίκτυα και 5 χλμ από προστατευόμενες περιοχές. Σε κάθε περίπτωση, για την ασφαλή εγκατάσταση και λειτουργία απαιτείται εγκεκριμένη μελέτη ασφάλειας κατηγορίας Seveso II στην οποία εξετάζονται πλήθος σεναρίων και διάφοροι τύποι τυχαίων απειλών (π.χ., συγκρούσεις με άλλα πλοία, ατυχηματικές διαρροές, κλπ.) μέσω της οποίας καθορίζονται οι αποστάσεις ασφαλείας από κατοικημένες περιοχές.
Ποια είναι τα μέτρα που πρέπει να υλοποιηθούν προκειμένου και οι δύο εγκαταστάσεις να μην έχουν περιβαλλοντολογικό αποτύπωμα και φυσικά να μην υπάρξει κίνδυνος για τους πολίτες σε κάποιο πιθανό ατύχημα;
Οι εγκαταστάσεις αυτού του τύπου είναι αδύνατον να λειτουργούν χωρίς περιβαλλοντικές επιπτώσεις για το θαλάσσιο περιβάλλον και τα οικοσυστήματά του. Ο περιορισμός των περιβαλλοντικών επιπτώσεων μπορεί να γίνει μόνο με μονάδες αεριοποίησης κλειστού κυκλώματος, ώστε να μην χρησιμοποιείται θαλασσινό νερό, να μην απορρίπτεται χλώριο στη θάλασσα και να μην εκτίθενται τα οικοσυστήματα πυθμένα στην θερμική ρύπανση. Θεωρώ ότι για λόγους ανάλυσης κόστους-οφέλους κάτι τέτοιο δεν θα συμβεί ούτε στην περίπτωση του Παγασητικού.
Η εγκατάσταση LNG σε Παγασητικό και Θρακικό Πέλαγος μπορεί να βλάψει τις ακτές του Βόλου και της Αλεξανδρούπολης αντίστοιχα;
Οι πιθανές επιπτώσεις και βλάβες του περιβάλλοντος αναλύθηκαν προηγούμενα. Σε κάθε περίπτωση απαιτείται συστηματική παρακολούθηση του θαλάσσιου περιβάλλοντος ώστε να καταγράφονται οι παραγόμενες οργανοχλωριωμένες ενώσεις και οι συγκεντρώσεις τους, η θερμοκρασία του νερού πυθμένα πέριξ της εγκατάστασης και οι αλλαγές στην χλωρίδα και πανίδα των οικοτόπων της κάθε περιοχής. Επίσης θα πρέπει να αποτιμηθούν και να καταγραφούν οι επιπτώσεις στην αλιεία και στα αλιεύματα, οι επιπτώσεις της οπτικής ρύπανσης και της αλλαγής του φυσικού τοπίου από την συχνή παρουσία πλοίων τέτοιου μεγέθους και η πιθανή μεταφορά ξενικών οργανισμών. Όλα αυτά θα μεταβάλλουν τα χαρακτηριστικά των παράκτιων συστημάτων. Στην περίπτωση του Παγασητικού, ο κλειστός χαρακτήρας και η περιορισμένη ανανέωση του νερού του Κόλπου αναμένεται να προκαλέσει δυσμενέστερες επιπτώσεις από αυτές του Θρακικού Πελάγους.
Μπορεί να είναι επικίνδυνη και για τους κατοίκους της πόλης;
Καθώς είμαι καθηγητής ωκεανογραφίας στο Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος θα ήθελα να επικεντρωθώ στις εκτιμώμενες επιπτώσεις από την κατασκευή και λειτουργία τέτοιων εγκαταστάσεων μόνο στο θαλάσσιο περιβάλλον.
