Απόσπασμα του βιβλίου του Γιώργου Σύρου με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας:
Ὑπάρχει πλήρης καί σκανδαλώδης ἄγνοια γιά τήν ἀρχαία ἑλληνική γραμματεία, σέ σημεῖο πού ἡ ἑλληνική νεολαία ἀγνοεῖ Ἕλληνες κλασσικούς καί βασικά τους ἔργα. Ἡ Παιδεία ἀποκλασσικοποιεῖται. Στά σχολικά ἱδρύματα, ἡ διδασκαλία τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆς γραμματείας ἐξαντλεῖται σέ γραμματικές και συντακτικές ὑπεραναλύσεις συγκεκριμένων χωρίων, ἐνῷ τήν ἴδια στιγμή ἀφαιροῦνται ὅλα ἐκεῖνα τά καίρια σημεῖα τά ὁποῖα συντελοῦν στήν ἐνίσχυση τῆς ἐθνικῆς αὐτογνωσίας. Ἡ ἑλληνική γλῶσσα δέ, τό πιό σημαντικό συστατικό τῆς ἐθνικῆς συνειδήσεως, ἐδέχθη πλῆγμα καίριο. Ἦταν τό 1976 ὅταν ἐπεβλήθη, στό πλαίσιο νομοθετικοῦ ἐλέγχου τοῦ κοινοβουλίου, ἡ δημοτική ἀντί τῆς καθαρευούσης στήν ἐκπαίδευση, δίχως κἄν νά παρέμβουν οἱ ἐπαΐοντες. Γιά τήν ἀπλοποίηση τῆς γλώσσης ὁ Κορνήλιος Καστοριάδης εἶπε: «Ἡ κατάργηση τῶν τόνων καί τῶν πνευμάτων εἶναι ἡ κατάργηση τῆς ὀρθογραφίας, πού εἶναι τελικά ἡ κατάργηση τῆς συνεχείας. Ἤδη, τά παιδιά δέν μποροῦν νά καταλάβουν Καβάφη, Σεφέρη, Ἐλύτη, γιατί αὐτοί εἶναι γεμάτοι ἀπό τόν πλοῦτο τῶν ἀρχαίων ἑλληνικῶν. Δηλαδή, πᾶμε νά καταστρέψουμε ὅ,τι κτίσαμε. Αὐτή εἶναι ἡ δραματική μοῖρα τοῦ συγχρόνου ἑλληνισμοῦ.» Ὁ ἠθοποιός Δημήτρης Χορν δήλωσε: «…Οἱ ποιητές καί οἱ λογοτέχνες δίνουν τήν φυσιογνωμία τοῦ ἔθνους. Αὐτή λοιπόν τήν φυσιογνωμία ἐπιχειροῦν σήμερα νά τήν παραμορφώσουν. Δέν ἔχουμε φυσιογνωμία ἑλληνική. Ὑπάρχει μία νοοτροπία πού θέλει νά τά ἁπλοποιήσει ὅλα. Κι ἀναρωτιέμαι γιατί;» Καί συμπληρώνει λέγοντας πώς μοναδικός σκοπός εἶναι «ἡ ἐρείπωση τῆς γλώσσης, ἡ κατάργηση τῶν ἐννοιῶν, ὥστε οἱ ἄνθρωποι οὔτε νά συνεννοοῦνται, οὔτε νά μποροῦν νά σκέφτονται. Γιατί μόνον ἔτσι θά μποροῦν ὁρισμένοι νά κάνουν τήν δουλειά τους: Νά θάψουν τόν τόπο […] Εἶμαι Έλληνας, γι’ αὐτό πονῶ καί ὑποφέρω…» Ἡ γλῶσσα («ἕν ἀπό τά πλέον ἀναπαλλοτρίωτα τοῦ ἔθνους κτήµατα») βαθμιαίως κακοποιεῖται καί ἁπλοποιεῖται. Στό ἑλληνικό λεξιλόγιο εἰσβάλλουν καί ἑλληνοποιοῦνται συνεχῶς ξένες λέξεις, μέ ἀποτέλεσμα αὐτό ὁλοένα νά συρρικνώνεται. Ἡ νεολαία μαστίζεται ἀπό ἐμφανῆ λεξιπενία. Ἡ αὐτοματοποιημένη ἀπάντηση διαφόρων κύκλων ἐπ’ αὐτοῦ τοῦ θλιβεροῦ φαινομένου; «Ἡ γλῶσσα ἐξελλίσσεται…». Ἀλησμόνητη, ὅμως, εἶναι ἡ θέση τοῦ Ἀδ. Κοραῆ: «τότε µόνον ὀνοµάζονται τά ἔθνη φωτισµένα, ὅταν φέρωσι τήν γλῶσσαν αὐτῶν εἰς τελειότητα.» Τονίζοντας τήν σημασία καί τήν ἀξία τῆς γλώσσης, ὡς ἐκείνου τοῦ συστατικοῦ τό ὁποῖο καταδεικνύει τήν ἱστορική ἐθνική συνέχεια ὁ Ὀδ. Ἐλύτης ἐπισημαίνει: «Ἐγώ δέν ξέρω νά ὑπάρχει παρά μία γλώσσα, ἡ ἑνιαία Ἑλληνική γλῶσσα. Τό νά λέει ὁ Ἕλληνας ποιητής, ἀκόμα καί σήμερα, ὁ οὐρανός, ἡ θάλασσα, ὁ ἥλιος, ἡ σελήνη, ὁ ἄνεμος, ὅπως τό ἔλεγαν ἡ Σαπφώ καί ὁ Ἀρχίλοχος, δέν εἶναι μικρό πρᾶγμα. Εἶναι πολύ σπουδαῖο. Ἐπικοινωνούμε κάθε στιγμή μιλῶντας μέ τίς ῥίζες πού βρίσκονται ἐκεῖ. Στά Ἀρχαῖα». Ὁ Ν. Καζαντζάκης δήλωνε πώς «Γλῶσσα εἶναι ἡ Πατρίδα μας, εἶναι ὁ πολίτισμός μας, εἶναι ἡ Ἱστορία μας». Καθίσταται οὕτω εὔστοχη ἡ παράφραση τοῦ ὁμηρικοῦ προστάγματος: «Εἷς οἰωνὸς ἄριστος ἀμύνεσθαι περὶ γλώσσης».
Γιώργος Σύρος, Η εθνική συνείδηση ως έννοια και ως αντίληψη στον αρχαίο ελληνικό κόσμο, εκδ. Έκτωρ
