Η Λούζ Μαρία Κολλάζο ήταν το πρώτο μαύρο μοντέλο της Κούβας, μια βιρτουόζα του μοντέρνου χορού και πρωταγωνίστρια της ταινίας “Soy Cuba” (Είμαι η Κούβα) – μια «αποτυχία» στην εποχή της που σήμερα θεωρείται κλασική επιτυχία.
Εξήντα χρόνια μετά την κινηματογράφησή της, η Κολλάζο αναπολεί με ανάμεικτα συναισθήματα μια καριέρα με σκαμπανεβάσματα που σημαδεύτηκε από τον ρατσισμό, την επανάσταση και την ανθεκτικότητα.
Σε ηλικία 79 ετών, η Κολλάζο ισχυρίζεται ότι έχει «πολύ κακή μνήμη», την οποία προσπαθεί να ανανεώσει με τη βοήθεια φακέλων που είναι γεμάτοι με φωτογραφίες, διαφημιστικές αφίσες και εξώφυλλα περιοδικών που βγάζει από τα συρτάρια του μικρού διαμερίσματός της στην Αβάνα.
Είναι ενθύμια μιας καριέρας που ξεκίνησε κατά τη διάρκεια μιας καλλιτεχνικής έκρηξης που ακολούθησε την επανάσταση του 1959, σε μια περίοδο σχετικής φιλελεύθερης έκφρασης μετά από δεκαετίες καταπιεστικής δικτατορίας.
«Είχα την τύχη να βρίσκομαι εκεί κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου καλλιτεχνικής ζωτικότητας», δήλωσε η κομψή εβδομηντάχρονη στο AFP.
Γεννημένη στο Σαντιάγο ντε Κούβα το 1943, αλλά μεγαλωμένη στην Αβάνα, η Κολλάζο ήταν 15 ετών όταν η επανάσταση του Φιντέλ Κάστρο άλλαξε για πάντα το νησί.
Τρία χρόνια αργότερα, η κόρη ενός οδηγού και μιας νοικοκυράς αποφάσισε ότι ήθελε να σπουδάσει θέατρο.
«Είδα μια αγγελία στην εφημερίδα» για να σπουδάσω στο Εθνικό Θέατρο, θυμάται. Η σχολή προσέφερε επίσης μαθήματα σύγχρονου χορού, και πέρασα τις εισαγωγικές εξετάσεις και για τους δύο κλάδους».
Όταν ήρθε η ώρα της τελικής επιλογής: «Ήθελα να γίνω ηθοποιός, αλλά τελικά ήταν ο χορός που με σαγήνευσε», δήλωσε η Κολλάζο, η οποία συνέχισε μια μακρά καριέρα ως χορεύτρια και δασκάλα σε διάφορες ομάδες.
Τότε, το 1963, η ζωή της άλλαξε με μια τυχαία συνάντηση με τη σύζυγο του Σοβιετικού κινηματογραφιστή Σεργκέι Ουρουσέφσκι στους δρόμους της Αβάνας.
«Πήγαινα κάθε εβδομάδα για να φτιάξω τα μαλλιά μου και καθώς ήμουν στην καφετέρια ήρθε μια κυρία και μου είπε: «Θέλεις να γυρίσεις μια ταινία;» και της απάντησα: «Ω ναι, φυσικά».
Η Ουρουσέφσκι βρισκόταν στην Κούβα μαζί με τον σκηνοθέτη Μιχαήλ Καλατόζοφ, ο οποίος έλαβε τον Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ των Καννών το 1958.
Στο ζευγάρι είχε ανατεθεί ένα κοινό έργο του κινηματογραφικού ινστιτούτου ICAIC της Κούβας και των σοβιετικών στούντιο για να τιμήσουν τη φιλία μεταξύ των κομμουνιστών συμμάχων.
Πολύ «ποιητικό»
Το “Soy Cuba”, το οποίο αφηγείται την ανατροπή του δικτάτορα Φουλχένσιο Μπατίστα από τον Κάστρο και τους επαναστάτες του, γυρίστηκε σε ασπρόμαυρο χρώμα επί αρκετούς μήνες.
Η Κολλάζο, η οποία δήλωσε ότι της είχαν αρνηθεί πολλές άλλες δουλειές λόγω του συστημικού ρατσισμού στην Κούβα, έπαιξε τον ρόλο μιας φτωχής νεαρής γυναίκας που αναγκάστηκε να εργαστεί ως πόρνη σε καζίνο.
Η ταινία σήμερα χαιρετίζεται για τις καινοτόμες τεχνικές κινηματογράφησης. Όμως όταν κυκλοφόρησε το 1964, είχε ψυχρή υποδοχή στον απόηχο της κρίσης των πυραύλων της Κούβας.
Οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών είχαν παγώσει μετά την απόσυρση των πυρηνικών πυραύλων από το νησί από τον Σοβιετικό ηγέτη Νικίτα Χρουστσόφ, σε συμφωνία με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Τζον Κένεντι, χωρίς να συμβουλευτεί τον Κάστρο.
Στην Αβάνα, η ταινία θεωρήθηκε πολύ «ποιητική», μια μη ρεαλιστική απεικόνιση του νησιού της Καραϊβικής, θυμήθηκε η Κολλάζο. Προβλήθηκε για σύντομο χρονικό διάστημα πριν αποσυρθεί.
Η ταινία αποδείχθηκε επίσης αντιδημοφιλής στην ΕΣΣΔ, ενώ στις Ηνωμένες Πολιτείες απαγορεύτηκε λόγω της κομμουνιστικής της προέλευσης. «Ήμουν απογοητευμένη», δήλωσε η Κολλάζο.
Δεκαετίες αργότερα, η ταινία πήρε νέα πνοή μετά την προβολή της στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Telluride στο Κολοράντο το 1992 σε ένα αφιέρωμα στον Καλατόζοφ.
Την ανακάλυψαν οι σκηνοθέτες Φράνσις Φορντ Κόπολα και Μάρτιν Σκορτσέζε, οι οποίοι την προώθησαν ενεργά.
Μια αποκατεστημένη εκδοχή της ταινίας κέρδισε βραβείο στις Κάννες το 2004 και σήμερα μελετάται ως αριστούργημα κινηματογραφίας σε σχολές κινηματογράφου στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες.
«Εξαιρετική για την εποχή της»
Η αρχική εισπρακτική αποτυχία της ταινίας δεν απέτρεψε την Κολλάζο από το να συνεχίσει το πεπρωμένο της.
Χρόνια αργότερα, την σταμάτησαν και πάλι στο δρόμο: αυτή τη φορά από τον Κουβανό φωτογράφο Αλμπέρτο Κόρντα – δημιουργό του θρυλικού πορτραίτου του Τσε Γκεβάρα. Ο Κόρντα της ζήτησε να ποζάρει γι’ αυτόν.
«Ήταν εξαιρετικό εκείνη την εποχή να επιλέξει μια μαύρη γυναίκα», λέει η Κολλάζο, η οποία συνέχισε να έχει μια επιτυχημένη καριέρα μοντέλου που περιελάμβανε το πρόσωπό της σε διαφημίσεις για κουβανέζικο ρούμι.
Σήμερα, είναι γεμάτη «λύπη» για τα χρόνια που πέρασαν και την επισφαλή της κατάσταση σε μια Κούβα γεμάτη οικονομικές δυσκολίες.
«Έχω μεγάλη νοσταλγία κοιτάζοντας αυτές τις φωτογραφίες», αναστέναξε η Κολλάζο.
«Νομίζω ότι ήμουν τυχερή, που βρέθηκα εδώ και εκεί, που υπήρξα μοντέλο αλλά και χορεύτρια».
Πηγή: AFP
www.ertnews.gr
